Skandal z CIA może przyćmić 75-lecie Ceramiki Artystycznej

helena smoleńska
Helena Smoleńska • fot. istotne.pl Chodzi o prawa autorskie i słynny wzór na ceramice ze znakiem CIA stworzony przez Marię Starzyk. Prezeska zarządu Helena Smoleńska nabrała wody w usta. O czym nie chce mówić?
istotne.pl 86 ceramika artystyczna, helena smoleńska, skandal

Firma pod wieloletnią władzą szefowej zarządu Heleny Smoleńskiej świętuje w 2025 roku swoje 75-lecie. Jest feta w Muzeum Ceramiki i bogata wystawa wzorów i prac artystów jednej z największych bolesławieckich firm ceramicznych.

Wielka feta 75-lecia w Muzeum Ceramiki

Ceramika Artystyczna swoje korzenie wywodzi od zakładu „Julius Paul und Sohn” w Bunzlau (dzisiaj Bolesławiec), funkcjonującego od 1893 roku do 1945 roku. Choć z dorobkiem niemieckiej ceramiki nie ma wiele wspólnego. Po prostu w 1950 roku Państwowa Komisja Planowania Gospodarczego przekazała ten zakład znajdujący się wtedy przy ul. Polnej państwowej Centrali Przemysłu Ludowego i Artystycznego (Cepelii) i jej wojewódzkiej ekspozyturze mieszczącej się we Wrocławiu, z której to wywodzi się Ceramika Artystyczna.

Od dekad niezmiennie prezeską zarządu jest Helena Smoleńska, a w 2025 roku w zarządzie zasiadają też zastępczyni prezeski Małgorzata Wyspiańska-Gil i członek Grzegorz Gil.

CIA zamawia w Artystycznej ceramikę ze swoim logotypem

W sierpniu 2018 roku świat obiegła informacja, że CIA (Centralna Agencja Wywiadowcza w Stanach Zjednoczonych) zamówiła ceramikę z Bolesławca ze swoim logo. O tym niecodziennym zamówieniu pisały światowe agencje informacyjne oraz największe polskie portale i telewizje.

Prezydent Bolesławca często chwalił się tym wyjątkowym zdarzeniem, uważając to za doskonałą promocję ceramiki bolesławieckiej. Nikt wówczas nawet przez moment nie podejrzewał, że mogło dojść do skandalu.

Zgłoszenie do redakcji istotne.pl

W 2025 roku do naszej redakcji przyszedł list. Osoba zgłaszająca napisała:

„Firma, która bezprawnie skopiowała logotyp CIA na swoich wyrobach, to Ceramika Artystyczna – Spółdzielnia Rękodzieła Artystycznego z Bolesławca. Fabryka, która chroni prawa autorskie do swoich wyrobów, sama bezprawnie użyła grafik na których komercyjne, ani żadne inne wykorzystanie, nigdy nie miała zgody! (…) Jak się szybko okazało, zamówienie było tak tajne, że nie wiedziała o nim nawet CIA, która rzekomo zestaw ceramiki zamówiła! (…) Niestety do dzisiaj Ceramika Artystyczna – Spółdzielnia Rękodzieła Artystycznego w Bolesławcu nigdy w tej sprawie nie wydała żadnego oświadczenia, nie wytłumaczyła – jak do tego skandalu mogło dojść?! Jak to możliwe, że światowy lider produkcji ceramiki bolesławieckiej skopiował logo Centralnej Agencji Wywiadu USA bez jej zgody, żeby na tym zarobić?!”.

Milczenie Heleny Smoleńskiej

26 czerwca 2025 roku wysłaliśmy maila z zapytaniem do Ceramiki Artystycznej, by tę sprawę wyjaśnić. Chcieliśmy poznać perspektywę Zarządu. Pytaliśmy, czy to prawda, że logo CIA zostało nielegalnie wykorzystane? Jak doszło do tego, że logo CIA znalazło się na produktach firmy? Czy ktoś z CIA się z ceramiką kontaktował? A jeśli tak – to kto? I czy ta informacja została rzetelnie zweryfikowana? Zadaliśmy też pytanie kiedy Ceramika Artystyczna zorientowała się, że to nie CIA złożyła zamówienie? Oraz najważniejsze: co się stało z produktami z logo CIA? Ile ich wyprodukowano i ile sprzedano? Ile Ceramika Artystyczna – Spółdzielnia Rękodzieła Artystycznego na tym zarobiła?

Do dnia dzisiejszego Helena Smoleńska ani nikt z zarządu nie odpowiedział na te pytania.

Na oficjalnych stronach Artystycznej naczyń z logo CIA już nie znajdziesz

Od wielkiej promocyjnej akcji mija 7 lat. Mimo tak wielkiego marketingowego dokonania próżno szukać choćby niewielkiej wzmianki o nim na oficjalnych stronach Ceramiki Artystycznej. Dlaczego dzisiaj firma już nie chwali się tak fantastycznym promocyjnym sukcesem?

W 2018 na naszych łamach podkreślano jak jest to wyjątkowa dekoracja. – To unikatowe zamówienie i jedyna taka stylizacja na świecie, mimo że firma swoje wyroby wysyła do 25 krajów – mówiła w 2018 roku Helena Smoleńska, prezeska Ceramiki Artystycznej Spółdzielni Rękodzieła Artystycznego.

W artykułach przekonywano, że przez kilka miesięcy trwały próby i tworzenie kolejnych wersji projektu. Agenci podobno mieli też specjalne wymagania co do kolorystyki. Więcej swobody było przy tworzeniu dekoracji autorstwa Maria Starzyk, wieloletniej projektantki w Spółdzielni. Smoleńska przekonywała w płatnym materiale reklamowym, jak trudną sztuką było odwzorowanie znaku graficznego CIA, który tak jak całe naczynie i dekoracja, wykonany został ręcznie.

Czy to wielka promocyjna wpadka Ceramiki Artystycznej?

Z powodu braku informacji ze strony Artystycznej można założyć, że sprawa dla zarządu jest krępująca i trudna do wyjaśnienia. Możliwe, że tak renomowana firma zwyczajnie obawia się wizerunkowej porażki, choć pomysł na milczenie "jak długo się da" w tym temacie nie wydaje się najlepszą strategią zarządzania kryzysem.

Osoba, która zgłosiła nam sprawę, podsumowała swój list:

„Jest to (…) skandaliczne, ponieważ w świadomości wielu osób, klientów i dystrybutorów ciągle funkcjonuje poczucie, że kupują w TEJ fabryce, w której naczynia zamówiła nawet CIA (…). O tym (…) w Spółdzielni dobrze wiedzą, zwłaszcza w otoczeniu zarządu i samej prezes. Dobrze wiedzą i cichą siedzą, bo takiego (…) w historii ceramiki bolesławieckiej jeszcze nie było! (…) Prawda musi wyjść na jaw, tak po prostu z czystej ludzkiej przyzwoitości."


Źródła informacji o zmówieniu dla CIA:

  1. onet: CIA zamówiło ceramikę z Bolesławca z pieczęcią agencji
  2. tvn24: Polish ceramics company produces exclusive crockery for CIA
  3. AP News: Secretly handmade for CIA: Pottery from Poland