Do pierwszej interwencji bolesławieckich strażaków doszło we wtorek, 9 lutego. W godzinach wieczornych w mieszkaniu ulicy Jana Pawła II włączyła się czujka czadu. (W pewnym momencie wskazywała nawet 250 ppm). Lokator na miejsce wezwał straż pożarną. Ta potwierdziła zgłoszenie. Lokal przewietrzono i zalecono przegląd pieca gazowego.
Kolejna – poważniejsza – interwencja miała miejsce około godz. 23.00, tym razem w mieszkaniu przy ulicy Prusa w Bolesławcu. 20-letnia kobieta zasłabła w łazience, straciła przytomność. Strażacy udzielili jej kwalifikowanej pierwszej pomocy, a potem poszkodowaną zajął się zespół ratownictwa medycznego.
Trzecia interwencja związana z czadem miała miejsce 10 lutego, około południa, również przy Prusa, tyle że w lokalu użytkowym. Tam też doszło do przekroczenia dopuszczalnego stężenia tlenku węgla. Na szczęście w tym przypadku nikomu nic się nie stało.
Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej, zważywszy na częste ostatnio zdarzenia, takie jak pożary sadzy w kominach czy podtrucia tlenkiem węgla, zaleca stosowanie w domach czujników czadu.
Czym jest tlenek węgla?
Tlenek węgla, potocznie zwany czadem, jest bezwonnym gazem o silnych właściwościach toksycznych, w temperaturze pokojowej – zupełnie niewyczuwalnym przez zmysły człowieka. Ponieważ trwa już sezon grzewczy i wiele osób ogrzewa mieszkania piecykami gazowymi, zagrożenie zatrucia tlenkiem węgla wzrasta.
Skąd się bierze czad i dlaczego jest tak niebezpieczny?
To gaz silnie trujący, bezbarwny i bezwonny, nieco lżejszy od powietrza, co powoduje, że łatwo się z nim miesza i w nim rozprzestrzenia. Powstaje w wyniku niepełnego spalania wielu paliw, m.in. drewna, oleju, gazu, benzyny, nafty, propanu, węgla, ropy, spowodowanego brakiem odpowiedniej ilości tlenu, niezbędnej do zupełnego spalania. Może to wynikać z braku dopływu świeżego (zewnętrznego) powietrza do urządzenia, w którym następuje spalanie, z powodu zanieczyszczenia, zużycia lub złej regulacji palnika gazowego, a także przedwczesnego zamknięcia paleniska pieca lub kuchni. Jest to szczególnie groźne w mieszkaniach, w których okna są szczelnie zamknięte lub uszczelnione na zimę. Czad powstaje także często podczas pożaru.
Niebezpieczeństwo zaczadzenia wynika z faktu, że tlenek węgla jest gazem niewyczuwalnym dla człowieka. Dostaje się do organizmu przez układ oddechowy, a następnie jest wchłaniany do krwioobiegu. W układzie oddechowym tlenek węgla wiąże się z hemoglobiną 210 razy szybciej niż tlen, blokując dopływ tlenu do organizmu. Stwarza to poważne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Uniemożliwia prawidłowe rozprowadzanie tlenu we krwi i powoduje uszkodzenia mózgu oraz innych narządów wewnętrznych. Następstwem ostrego zatrucia może być nieodwracalne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, niewydolność wieńcowa i zawał lub nawet śmierć.
Jak zapobiegać zatruciu?
Podstawową przyczyną zatruć jest niepełne spalanie, do którego może dojść np., gdy zbyt szczelnie zamknięte są okna, brak jest właściwej wentylacji. Powoduje to powstawanie tlenku i utrudnia jego odpływ. Tyle spalin wypłynie na zewnątrz, ile świeżego powietrza napłynie do pomieszczenia. Przede wszystkim należy więc zapewnić możliwość stałego dopływu świeżego powietrza do paleniska (pieca gazowego, kuchenki gazowej, kuchni węglowej lub pieca) oraz swobodny odpływ spalin.
Pamiętaj, aby:
- uchylić okno w mieszkaniu, gdy korzystasz z jakiegokolwiek źródła ognia (pieca gazowego z otwartą komorą spalania, kuchenki gazowej lub węglowej)
- nie zasłaniać kratek wentylacyjnych i otworów nawiewnych
- przy instalacji urządzeń i systemów grzewczych korzystać z usług wykwalifikowanej osoby
- dokonywać okresowych przeglądów instalacji wentylacyjnej i przewodów kominowych oraz ich czyszczenia
- użytkować sprawne technicznie urządzenia, w których odbywa się proces spalania zgodnie z instrukcją producenta: kontrolować stan techniczny urządzeń grzewczych
- stosować urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do obrotu; w sytuacjach wątpliwych należy żądać okazania wystawionej przez producenta lub importera urządzenia tzw. deklaracji zgodności, tj. dokumentu zawierającego informacje o specyfikacji technicznej oraz przeznaczeniu i zakresie stosowania danego urządzenia
- w przypadku wymiany okien na nowe sprawdzić poprawność działania wentylacji, ponieważ nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację
- systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do otworu bądź kratki wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca wentylacji kartka powinna przywrzeć do ww. otworu lub kratki
- często wietrzyć pomieszczenie, w którym odbywa się proces spalania (kuchnie, łazienki wyposażone w termy gazowe), a najlepiej zapewnić, nawet niewielkie, rozszczelnienie okien
- rozmieścić czujniki tlenku węgla w części domu, w której sypia twoja rodzina. Dla zwiększenia bezpieczeństwa dodatkowe czujniki warto umieścić w każdym pomieszczeniu, nie spalaj węgla drzewnego w domu, garażu, na zamkniętej werandzie itp., jeżeli pomieszczenia te nie mają odpowiedniej wentylacji
- nie zostawiać w garażu samochodu z zapalonym silnikiem, nawet jeżeli drzwi do garażu pozostają otwarte
- nie bagatelizować objawów duszności, bólów i zawrotów głowy, nudności, wymiotów, oszołomienia, osłabienia, przyśpieszenia czynności serca i oddychania, gdyż mogą być sygnałem, że ulegasz zatruciu czadem; w takiej sytuacji należy natychmiast przewietrzyć pomieszczenie, w którym się znajdujemy i zasięgnąć porady lekarskiej.
Jakie są objawy zatrucia tlenkiem węgla?
- bóle głowy
- zawroty głowy
- ogólne zmęczenie
- duszność
- trudności z oddychaniem
- oddech przyśpieszony, nieregularny
- senność
- nudności.
Osłabienie i znużenie, które czuje zaczadzony, oraz zaburzenia orientacji i zdolności oceny zagrożenia powodują, że jest on całkowicie bierny (nie ucieka z miejsca nagromadzenia trucizny), traci przytomność i – jeśli nikt nie przyjdzie mu z pomocą – umiera.
Jak pomóc przy zatruciu tlenkiem węgla?
- należy natychmiast zapewnić dopływ świeżego, czystego powietrza
- jak najszybciej wynieść osobę poszkodowaną w bezpieczne miejsce, na świeże powietrze
- rozluźnić poszkodowanemu ubranie, ale nie rozbierać go, gdyż nie można doprowadzić do jego przemarznięcia
- wezwać służby ratownicze
- jeśli po wyniesieniu na świeże powietrze zaczadzony nie oddycha, należy niezwłocznie przystąpić do wykonania sztucznego oddychania i masażu serca.