Instytucja mediacji została wprowadzona do polskiego systemu prawa karnego za sprawą kodyfikacji karnych z 6 czerwca 1997 r., które weszły w życie 1 września 1998 r., a zatem 16 lat temu.
Początkowo mediacja miała być stosowana przede wszystkim na etapie postępowania przygotowawczego przez prokuratora, i to w ściśle określonych przypadkach. Rozwiązania te nie były jednak zgodne z europejskimi standardami i zostały znowelizowane 1 lipca 2003 r.
Obecnie możliwość kierowania spraw karnych na drogę postępowania mediacyjnego mają:
- w postępowaniu przygotowawczym – prokurator i policja
- w postępowaniu sądowym (przed wydaniem wyroku) i wykonawczym (po uprawomocnieniu się wyroku) – sąd.
Mediacja to metoda rozwiązywania konfliktów, polegająca na porozumiewaniu się stron w obecności neutralnej osoby trzeciej. W procesie karnym mediacja jest próbą doprowadzenia do ugodowego, satysfakcjonującego obie strony rozwiązania konfliktu karnego w drodze dobrowolnych negocjacji prowadzonych przy udziale mediatora.
Mediator musi być osobą bezstronną, która nie reprezentuje interesów ani ofiary, ani sprawcy przestępstwa, a której zadaniem jest wspieranie przebiegu negocjacji, łagodzenie powstającego napięcia i pomoc w wypracowaniu porozumienia.
Przekazanie sprawy do postępowania mediacyjnego może nastąpić wyłącznie z inicjatywy lub za zgodą pokrzywdzonego i oskarżonego. Strony postępowania karnego muszą zatem świadomie i dobrowolnie wyrazić zgodę na uczestniczenie w mediacji.
Mediacja jest wskazana, gdy:
- między stronami istnieje łączący je stosunek (bliski, stały kontakt)
- zdarzenie będące powodem konfliktu ma charakter jednostkowy
- konflikt istnieje od niedługiego czasu
- strony zdają sobie sprawę, że brak porozumienia może doprowadzić do niepożądanego rozwiązania.
Prokuratura Okręgowa w Legnicy/ii