Zamek Gryf (niem. Schloss Greiffenstein) położony jest we wsi Proszówka, pomiędzy Gryfowem a Mirskiem. Dziś pozostały po nim ruiny na bazaltowym wzgórzu. Prawdopodobnie już za czasów Bolesława Chrobrego, pierwszego króla Polski, istniała tu drewniana warownia obronna, a jako domniemanego twórcę zamku-twierdzy wymienia się Bolesława Wysokiego.
Pod koniec wieków średnich istniał nad Kwisą system umocnień militarnych, w skład którego wchodziły m.in. Zamek Gryf, Czocha oraz Rajsko. Spełniały one rolę obiektów obronnych o wysokim znaczeniu ze względu na usytuowanie przy granicy śląsko-łużyckiej.
W XIII wieku istniał tylko zamek górny, bez wieży o nieregularnym kształcie. W następnych wiekach obiekt był rozbudowywany. W 1419 roku w posiadanie miasta Gryfowa oraz warowni weszła rodzina Schaffgotschów, budowla została umocniona i przebudowana, a za większość prac zapłaciła miejscowa ludność.
Zamek słynął z bardzo ekskluzywnych przyjęć, polowań i modnych w tym czasie turniejów rycerskich. W okresie wojny trzydziestoletniej warownia była oblegana dwukrotnie. Obroną dowodził Leopold Schaffgotsch, który podczas drugiego oblężenia skapitulował po 4 dniach. Ta przysporzyła dowódcy wielkiej sławy w okolicy, co zaowocowało zaproszeniem na uroczystości koronacyjne Jana III Sobieskiego. W tym okresie między ludźmi szlachetnie urodzonymi panowały pewne zwyczaje i zobowiązania, liczył się honor i tradycje rodzinne – niezależnie od obozu, w którym się przebywało, lub władcy, któremu się służyło.
W czasie II wojny śląskiej mury zamku zostały wzmocnione, a w 1778 roku dokonano dodatkowych umocnień, co wpłynęło na wzmocnienie militarne zamku. W 1798 roku została podjęta decyzja o budowie pałacu wraz z folwarkiem i pomieszczeniami gospodarczymi. To wpłynęło na to, że kamień z zamkowych zabudowań posłużył budowniczym jako materiał budowlany, a obiekt zaczął popadać w ruinę.
Dziś jego świetność możemy podziwiać na starych kartach pocztowych.
Sebastian Zielonka – historyk, absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego. Specjalizacja: archiwistyka i dokumentalistyka konserwatorska. Interesuje się historią regionu i życia społecznego Europejczyków w XX wieku. W wolnym czasie podróżuje.
(informacja: Sebastian Zielonka)